Тыркубзэмэ къахэкIыгъэ цIэхэр

Арапыбзэм къыхэкIыгъэ цIэхэр янахьыбэ дэдэмкIэ диным, динлэжьыным афэгъэхьыгъэхэмэ, тыркубзэхэм къатыгъэ цIэхэм ятематикэ нэмыкI. 
А цIэхэм ямэхьанэ, ягъэпсыкIэ, ятематикэ кIэкIэу тылъыплъэн:
1) хъан-р зыхэтэу гъэпсыгъэ цIыфыцIэхэр: Къэлэхъан, Насыпхъан, Тыркухъан, Минхъан, Сэфырхъан, Шамхъан, Хъангуащ, Хъанфыжь, Гощхъан, нэмыкIыбэхэр;
2) сабыир нэмыкI ыхьыни ыпIуным фэгъэхьыгъэу адыгэмэ агъэфедэрэ тырку гущыIэу къан зыхэт цIыфыцIэхэр: Къаншъау, Пщыкъан, нэмыкIхэр;
3) бый // бий зыхэт цIыфыцIэхэр: Арамбый, Аслъанбый, Адэлбый, Нальбый, Нурбый, Батырбый, нэмыкIхэр;
4) бэч «господин, начальник, глава племени, помещик» зыфиIорэ Iахьыр зыхэтэу гъэпсыгъэ цIыфыцIэхэр: Батырбэч, Къэлэбэч, Аслъанбэч, нэмыкIхэр;
5) къул «раб» зыхэт цIыфыцIэхэу, ау нахьыбэрэмкIэ лъэкъуацIэу агъэфедэхэрэр: Есэнкъул, Къанкъул, Хьэкъул, Хьаджэкъул, нэмыкIхэр²⁸;
6) цIэхэу, анахьэу бзылъфыгъацIэхэу, – къыз // коз  зыхэтхэу аусыгъэхэр: Дэхэкоз, Аслъанкоз, Хьаджэкъыз, нэмыкIхэр.

ЦУЕКЪО АЛЫЙ