Урысыбзэм къыхэкIыгъэ цIэхэр

Урыс-адыгэ зэхэхьэ-зэхэкI Iофыгъохэр, зэрэхагъэунэфыкIырэмкIэ, къызежьагъэхэр я IX–X-рэ лIэшIэгъухэр арыми, ахэр нахь теубытагъэ хэлъэу зыпытагъэхэр я XIX-рэ лIэшIэгъум ыкIэхэм ыкIи я XX-рэ лIэшIэгъум икъихьагъухэм адэжь.
УрысыцIэхэу адыгэмэ аусыхэрэр тIомэ мэхьанэу кIоцIылъыр, адыгэ-урыс зэблэгъэныгъэ зэхэхьэ-зэхэкIым къытыгъэ цIэхэу, ежь урысхэм византием къыхэкIыгъацIэхэу аштагъэхэм ащыщыбэхэу адыгэмэ ясабыймэ урысыцI аIозэ афаусыгъэхэр арых. 
Урысыбзэм къыхэкIыгъэ цIэхэу адыгэмэ аусыгъэхэр мыхэмэ афэдэ куп заулэу зэтебгъэушъхьафыкIын плъэкIыщт:
1) латын цIыфыцIэхэу адыгэмэ аштагъэхэр: Виктор «текIоныгъэр къыдихыгъ», Феликс «насыпышIу», Бэл «дахэ», нэмыкIхэр;
2) Урысые хэгъэгум кIэу щыхъурэ-щышIэрэмэ (революцием,заом, лIыхъужъхэм, нэмыкIхэм) къатыгъацIэхэр: Ким, Октябрина, Япон, Чапай, нэмыкIхэр.
Шэуджэн районым щыпсэурэ адыгэмэ нахьыбэрэ щаусырэ бзылъфыгъацIэхэр: Сар (115), Мира (114), Люб (108), Тамар (107), Сусан (81), Раис (80), Роз (61), Римм (51), Сим (46), Саид (45), Эмм (44), Ларис (42), Людмил (40), нэмыкIхэр; хъулъфыгъацIэхэр: Руслъан (210), Юрий (103), Эдуард (32), Вячеслав (25), Борис (20), Валер (14), нэмыкIхэр²⁹.

ЦУЕКЪО АЛЫЙ